Số lượng hồ sơ đăng ký xét tuyển đại học năm 2017 tăng mạnh so với năm ngoái. Ảnh: Đinh Tuấn.

Khi học bạ chênh lệch học lực

Cán bộ tuyển sinh một trường Đại học từng có 4 năm thực hiện phương thức xét tuyển theo học bạ, cho biết điểm trung bình lớp 12 trong học bạ của HS luôn cao hơn hẳn 2 năm lớp 10, 11. Năm 2013, khi lần đầu áp dụng phương thức xét tuyển theo học bạ, cán bộ nhập điểm của trường đã rất ngạc nhiên khi nhận thấy dù xét điểm 5 - 6 học kỳ nhưng điểm lớp 12 của HS luôn ở mức cao. Qua mỗi năm thực hiện phương án xét tuyển này trường còn nhận thấy điểm trung bình học bạ của HS khi xét tuyển vào trường tăng dần lên, đặc biệt điểm lớp 12 cao hơn hẳn.

Một hiệu trưởng trường phổ thông từng cho biết rất lo lắng về tỷ lệ đỗ tốt nghiệp của HS trong trường. Trước áp lực của kỳ thi THPT quốc gia, trường buộc phải chọn cách là “tác động” vào điểm lớp 12 trong học bạ vì bắt đầu từ năm 2015, 50% điểm xét tốt nghiệp được tính dựa vào điểm trung bình lớp 12 trong học bạ. Một khi điểm học bạ cao, điểm thi chỉ cần mỗi môn 3 điểm vẫn đỗ tốt nghiệp”, cán bộ này nói. Từ phía đơn vị tuyển sinh, người này cho rằng do biết rõ điểm số lớp 12 của HS luôn cao nên sau này các trường Đại học, CĐ đều đồng loạt thực hiện phương thức xét tuyển chỉ dựa vào kết quả học tập lớp 12.

Lãnh đạo một trường Đại học công lập cũng cho biết khá ngạc nhiên khi xem điểm học bạ của HS đăng ký xét tuyển vào trường mình. Nhiều HS có sự chênh lệch đáng kể giữa học lực trong học bạ so với điểm thi THPT quốc gia. Thông thường nếu đạt học lực giỏi một môn nào đó trong học bạ thì điểm thi môn đó tối thiểu phải từ loại khá trở lên, nhưng thực tế có những HS điểm thi môn đó chỉ ở mức trung bình. Dù chưa thực hiện thống kê dữ liệu điểm ở quy mô lớn nhưng kết quả này rõ ràng cho thấy sự chưa tương xứng giữa học bạ và điểm thi.

Anh NVH, một giảng viên của Trường Đại học Quốc gia tại Hà Nội cho biết, chênh lệch đáng kể giữa học lực và học bạ đã khiến cho nhiều sinh viên sau khi được xét tuyển vào đại học không thể bắt nhịp theo được, tại trường của anh có những lớp có đến qúa nửa sinh viên bảo lưu học tập vì áp lực quá lớn.

Tạo cơ chế hút học sinh!

Để thuyết phục phụ huynh đăng ký cho con vào học, nhiều trường THPT tư thục tại TP.HCM và Hà Nội đã cam kết đảm bảo đậu Đại học cho dù đầu vào của học sinh (HS) yếu kém. Và để thực hiện cam kết này, các trường đã sử dụng nhiều thủ thuật.

Một giao viên ở TP.HCM, kể: “Ngay từ khi HS vào lớp 10, chúng tôi đã được chỉ định mỗi lớp đều phải làm 2 sổ điểm. Một sổ điểm phản ánh lực học thực chất của HS để có kế hoạch dạy cho phù hợp; một sổ điểm do giáo viên bộ môn phối hợp với giáo viên quản nhiệm làm. Sổ thứ hai này cho điểm không dựa trên lực học của HS mà bám sát yêu cầu xét tuyển mà các trường Đại học đưa ra nhằm giúp HS thuận tiện khi xét tuyển Đại học, CĐ. Khi vào trường, HS sẽ được tư vấn ngay là tốt nghiệp THPT thì nên học tiếp ngành nào, trường nào. Thông thường HS sẽ được định hướng vào các trường có xét tuyển bằng học bạ. Theo yêu cầu của từng trường Đại học, giáo viên bộ môn sẽ cân nhắc và cho điểm phù hợp. Nhiều em dù lực học rất yếu, có thể nói là không biết gì, nhưng giáo viên vẫn buộc phải cho điểm cao. Điều này khiến các em ỷ y không cần học vẫn có điểm. Đôi khi các em công khai chống đối giáo viên ngay tại lớp khiến giáo viên rất khó xử”.

Khảo sát một số trường tại Hà Nội cho thấy, ngay chất lượng đầu vào của một số trường THPT ngoài công lập thường thấp hơn các trường công lập, nhưng điểm số giữa 2 đối tượng HS này thường không chênh lệch nhiều. Thậm chí điểm số của HS trường tư thục còn đều và có phần trội hơn so với HS trường công lập. Những HS “tiểu sử” xấu ở trường công lập nhưng ngay sau khi chuyển trường thì điểm số đã hoàn toàn khác. Điều này hoàn toàn không phải do chất lượng trường tư thục cao hơn hay phương pháp giáo dục tốt hơn mà do việc cho điểm dễ dàng hơn.

Một chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục nhận định: “Khi Bộ GD-ĐT đưa ra một chính sách mới nào đó thì ngay lập tức các trường nghĩ cách đối phó. Cách đây 10 năm, khi Bộ vừa đưa ra quy định về việc tuyển thẳng thì ngay năm sau số HS đạt tuyển thẳng tăng vọt”.

Những trường áp dụng cách làm cùng lúc tồn tại 2 hệ thống sổ điểm để nâng điểm HS là sai. Trường hợp nghiêm trọng hơn là việc nhiều trường chỉ tồn tại một hệ thống sổ điểm, thể hiện trong học bạ hoàn toàn hợp lệ nhưng là cho khống, không theo lực học của HS mà cho điểm một cách gian dối. Điểm này sẽ khiến cho HS ỷ lại, phụ huynh ngộ nhận và khiến chất lượng đào tạo không tới đâu.